Charakterystyka szpinaku
Szpinak warzywny to jednoroczna roślina z rodziny komosowatych pochodząca z Azji zachodniej i środkowej. W pierwszej fazie wzrostu tworzy rozetę owalnych lub trójkątnostrzałkowatych liści o powierzchni gładkiej lub pofałdowanej, na krótkich lub długich ogonkach do 15 cm. Jako warzywo ma dużą wartość odżywczą, zawiera znaczną ilość białka, witaminy C, karotenu, związki wapnia, żelaza i jodu. Zawiera również szkodliwy dla zdrowia kwas szczawiowy i szczawiany. Zawartość szczawianów można zmniejszyć poprzez gotowanie lub blanszowanie. Szpinak może być spożywany w niewielkich ilościach na surowo, ale lepiej po ugotowaniu lub blanszowaniu. Warzywo to można mrozić i w takiej postaci przechowywać dłużej. Przed zamrożeniem należy go poddać blanszowaniu. Jest to roślina klimatu chłodnego, znosi temperatury do -100C. Przy długim dniu wybija w pędy nasienne.
W Europie był uprawiany od średniowiecza jako tzw. jarzyna hiszpańska. W Polsce chętnie uprawiany jest zarówno na działkach, jak i na skalę przemysłową w polu.
Uprawa szpinaku
Uprawa szpinaku jest bardzo prosta. Udaje się na przeciętnej glebie próchnicznej, ale zawsze wilgotnej. Jest wrażliwy na przesychanie, gdyż bujne liście szybko więdną. Podczas suchej wiosny trzeba pilnie obserwować, czy nie ma za sucho i w porę podlewać. Mimo że wilgoć jest niezbędna do dobrego wzrostu tego warzywa ziemia nie może być zbyt mokra i chłodna, gdyż w takiej będzie się męczył. Dlatego tak ważne jest, by gleba była przepuszczalna. Szpinak nie lubi kwaśnej ziemi, najodpowiedniejszy odczyn to 6,0 – 7,0 pH, a więc zbliżony do obojętnego. Jak większość warzyw, dobrze rośnie na stanowisku słonecznym, ale i w półcieniu można osiągnąć dobre plony. Jednak najważniejszym warunkiem uzyskania zadowalających plonów jest wybór właściwego terminu siewu. Najlepszy termin to wczesna wiosna a więc marzec, kwiecień oraz przełom sierpnia i września. Szpinak można wysiać zarówno bezpośrednio do gruntu jak i pod osłony. Nasiona należy umieszczać w rowki na głębokość około 2 cm, przysypać następnie ziemią i lekko ubić np. grabkami. Jeśli wschody siewek będą zbyt gęste, lepiej rośliny przerwać, gdyż wtedy uzyskamy okazalsze, dobrze wykształcone liście. Obok przerywania siewek ważnym zabiegiem pielęgnacyjnym jest systematyczne odchwaszczanie oraz utrzymanie stałej wilgotności gleby. Ponieważ szpinak jest rośliną wiosny i jesieni, z powodzeniem można go uprawiać w różnych miejscach warzywniaka jako przedplon i poplon. Szpinak wysiany w drugiej połowie marca i na początku kwietnia zbieramy w maju i na początku czerwca, a więc w terminie, kiedy na jego miejsce można jeszcze posadzić kapustę, kalarepę i inne warzywa. Nasiona szpinaku można też wysiać przed zimą w końcu września i w październiku, ponieważ jego siewki przykryte włókniną mogą przetrwać zimę. Jednak przy większych spadkach temperatury (poniżej -100C) i przy braku śniegu wymarza. Dlatego tej metody w naszych warunkach klimatycznych nie polecam, tym bardziej, że termin zbioru liści z takiej uprawy jest niemal identyczny jak z wysianych nasion wczesną wiosną, o czym sam się przekonałem. Jak już wspominałem, szpinak nie lubi zbyt ciepłego powietrza i może rozwijać się, gdy dni są krótsze. Pędzący do góry szpinak, błyskawicznie wyrastający w długie pędy nasienne to znak, że nie był wysiany we właściwym terminie. Podobnie dzieje się z niektórymi odmianami sałaty, nie zdąży zawiązać główek, a już wybija do góry, robi się gorzka, traci kruchość. Wysiewając szpinak warto podzielić tę czynność na kilka etapów, czyli wysiać w kilkudniowych odstępach, co pozwoli dłużej zrywać świeże liście.
Zbiór szpinaku
Zwykle już po 6 tygodniach od wysiewu, jeśli są dobre warunki, szpinak wydaje masę liści, które nadają się do spożycia. Wystarczy, że liście wyrosną na wysokość ok. 10 cm i można zacząć stopniowo je ścinać. Nie jest wskazane dłuższe przechowywanie szpinaku w lodówce ani w chłodnym pomieszczeniu, gdyż traci na wartości. Dlatego o wiele bezpieczniej dla zdrowia spożywać szpinak z własnej działki, niż ten nawet najbardziej dorodny kupiony na targowisku, czy sklepie, bowiem nigdy przecież nie będziemy wiedzieć, kiedy naprawdę został zerwany. Jadalnymi są same liście pozbawione ogonków.
Stanisław Stefanowicz
POLECAM
Jajecznica ze szpinakiem
Skład: 25 dag blanszowanego szpinaku, 3-5 jaj, 3 ząbki czosnku, 3 łyżki słodkiej śmietany, koperek zielony świeży lub mrożony, olej lub masło, sól do smaku.
Szpinak po zblanszowaniu dobrze wycisnąć i drobno posiekać, przełożyć na patelnię z rozgrzanym olejem lub masłem, chwilkę podsmażyć. Jaja połączyć ze śmietaną, roztrzepać, dodać do podsmażonego szpinaku i dobrze wymieszać. Pod koniec smażenia dodać posiekany czosnek, sól, koperek i całość wymieszać. Podawać z pieczywem.