Uprawa
ciemierników
Ciemierniki to rośliny z rodziny jaskrowatych, obejmujące około 20 gatunków bylin z obszarów górskich i stepowych Europy i Azji. W naturalnych warunkach w Polsce można je spotkać w lasach sudeckich oraz Bieszczadach. Ciemierniki zalicza się do bylinowej arystokracji. Nazywane są też różami Bożego Narodzenia, a to dlatego, że kwiaty tych bylin pojawiają się już z początkiem zimy, a więc w okresie tych świąt. Większość ciemierników charakteryzuje się ozdobnymi, zawsze zielonymi liśćmi, bardzo efektownie wyglądającymi na tle zimowej bieli. Inne byliny rosnące w ogrodzie pojawiają się i znikają, a ciemierniki są obecne przez cały rok. Nic dziwnego, że rośliny te chętnie uprawiane są przez działkowców i właścicieli przydomowych ogródków. Ciemierniki lubią półcień, zaciszne miejsce, próchniczą, żyzną, wilgotną glebę, koniecznie o odczynie wapiennym. Raz w roku należy rośliny te zasilić nawozem wieloskładnikowym lub jesienią rozłożyć wokół nich warstwę dobrze rozłożonego obornika. Przed kwitnieniem warto też usunąć najstarsze liście, aby dać kwiatom więcej światła. Dobrym towarzystwem dla nich są zawilce, pierwiosnki i przylaszczki, gdyż posiadają podobne wymagania. Ciemierniki warto sadzić obok siebie, ponieważ w takiej postaci wyglądają najefektowniej. Sadząc w jednym miejscu różne gatunki, ze względu na różnice w ich wzroście, warto rozmieszczać je w taki sposób, by były dobrze widoczne i aby wzajemnie się nie zasłaniały. Dobrym rozwiązaniem będzie zatem posadzenie z przodu ciemierników białych i czerwonych (bo są najmniejsze), a za nimi ogrodowych i na koniec wysokich ciemierników cuchnących.
Charakterystyka
wybranych odmian
Najczęściej uprawianym i dostępnym ciemiernikiem jest ciemiernik biały. Kwitnie na przedwiośniu, do kwietnia, czasem maja, niekiedy zakwita jesienią w listopadzie i grudniu. W grudniu kwiaty tych roślin są nieliczne i schylone w dół, ale tuż przy ziemi można wypatrzeć wiele zwiniętych pączków, które rozwiną się na przedwiośniu, albo nawet zimą podczas niezbyt mroźnej pogody. Późną zimą zakwita ciemiernik czerwonawy, który nazwę zawdzięcza zarówno purpurowym kwiatom jak i ciemnoczerwonym liściom i łodyżkom. Jego duże kwiaty rozwijają się do kwietnia. Najbardziej różnorodne są ciemierniki ogrodowe, które powstały z krzyżowania innych odmian. Ich kwiaty mogą być kremowe, żółtawe, biało-zielonkawe, różowe, purpurowe, ciemnofioletowe. Bardzo kolorowe kwiaty mają także odmiany ciemiernika wschodniego, zaś bardzo długo kwitnie ciemiernik korsykański, bo od marca do końca czerwca. Ciemiernik cuchnący to wysoka bylina, której gęsto ulistnione łodygi osiągają 50-60 cm wysokości. Kwitnie dość długo, bo od lutego do czerwca. Jego kwiaty są kuliste, dzwonkowate, jasnozielone z purpurowymi brzegami.
Rozmnażanie
ciemierników
Sadzonki ciemierników w sklepach ogrodniczych nie są tanie, dlatego warto samemu je rozmnożyć, albo zdobyć je w ramach sąsiedzkiej wymiany. Najprostszą metodą rozmnażania ciemierników jest podział silnie rozrośniętych karp tych roślin. Zarówno przesadzać jak i dzielić ciemierniki można tylko wówczas, gdy kończą kwitnienie i przechodzą w okres spoczynku, a więc wiosną lub latem, nie później niż w lipcu. Z jednej dużej karpy można uzyskać zaledwie kilka roślin potomnych. Po podziale karpy, każda część powinna mieć co najmniej 2-3 pączki i 3-5 liści. Bezpośrednio po podziale nowe sadzonki należy posadzić w wyznaczone miejsca lub do doniczek i zadbać o utrzymanie stałej wilgotności gleby. Inną metodą rozmnażania ciemierników jest wysiew nasion zaraz po zbiorze. Na kwiaty wyhodowane w ten sposób trzeba będzie czekać wprawdzie 4-5 lat, ale warto podjąć takie wyzwanie, gdyż można doczekać się zupełnie innych fantastycznych kwiatów. Właściwym momentem zebrania nasion jest czas zasychania podłużnych torebek, które niespodziewanie mogą się otworzyć i nasiona się rozsypią. Zebrane nasiona natychmiast trzeba wysiać do doniczek zagłębionych w osłoniętym miejscu w ogrodzie lub bezpośrednio do gruntu. Nasiona mogą wykiełkować już jesienią, ale z reguły wschodzą wiosną. Najlepiej z siewu rozmnaża się ciemierniki białe i cuchnące, inne zaś kiełkują bardzo opornie. I na zakończenie jeszcze jedna ważna informacja: wszystkie części ciemierników są trujące, zawierają bowiem toksyczny glikozyd helleborynę.
Stanisław Stefanowicz
POLECAM
Likier gruszkowy
Skład: 2 kg gruszek, 0,5 l spirytusu, 0,5 l wódki, 0,5 szklanki rumu, 0,75 kg cukru, 3-5 goździków, 1 cytryna.
Z gruszek wycisnąć sok w sokowirówce, odstawić na kilka godzin w chłodne miejsce. Następnie zlać sok znad osadu, przelać do emaliowanego naczynia, dodać cukier i podgrzewać stale mieszając, aż rozpuści się cukier (do syropu można dolać 1 szklankę przegotowanej wody). Po ostudzeniu dodać spirytus, wódkę, rum, goździki i sok z cytryny. Całość przelać do wyparzonego gąsiorka, szczelnie zamknąć i odstawić na około 2 miesiące. Po tym okresie delikatnie zlać likier, a resztę przecedzić przez filtr do kawy, dodać do likieru i przelać do butelek.