Z POSZANOWANIEM PRZYRODY
Concerto Program – nazwa kojarząca się raczej z programem koncertowym jakiegoś zespołu muzycznego niż z programem polityki energetycznej. Podobnie niejednoznacznie brzmi nazwa „Inteligentna Energia - Program dla Europy”. Czy „energia” ma intelekt? Trzeba przy tym pamiętać, że nie zawsze angielskie sformułowania oznaczają to samo w języku polskim. Brzmienie w języku polskim zależy w dużej mierze od inteligencji i przygotowania fachowego tłumacza. Od prawidłowego przetłumaczenia konkretnych zwrotów zależy ich późniejsza interpretacja. Mieliśmy z tym ostatnio dużo kłopotów - chociażby wstrzymane inwestycje z powodu źle stosowanej procedury oceny oddziaływania przedsięwzięć na środowisko.
Zacytowane przeze mnie nazwy unijnych programów energetycznych stanowią jedynie pretekst do zaprezentowania możliwości uzyskania środków finansowych wspierających ideę zmniejszenia zapotrzebowania na energię. Mamy możliwość uzyskania środków finansowych. Musimy jednak spełnić określone warunki, nie tylko polegające na samym zmniejszeniu zużycia energii. Nasze działania muszą wspierać ideę zrównoważonego rozwoju. Ogólnie mówiąc, idea zrównoważonego rozwoju to założenie stałego postępu gospodarczego i społecznego, zharmonizowanego ze środowiskiem naturalnym. Chodzi o zbudowanie takiego modelu gospodarczego, który zapewni postęp ludzkości oraz da wszystkim możliwość lepszego życia bez niszczenia wspierających go ekosystemów. Oznacza to wykorzystywanie dóbr przyrody przy jednoczesnym ich poszanowaniu.
ALTERNATYWNE ŹRÓDŁA
Idea ta w energetyce zakłada zmniejszenie ilości wykorzystywanej energii, zwiększenie czystości i efektywności procesu wytwarzania użytecznych form energii, eliminowanie procesów spalania paliw kopalnych i zastępowanie ich alternatywnymi źródłami.
Istotnym warunkiem uzyskania środków jest konieczność zaangażowania w projekcie wszystkich najistotniejszych instytucji w gminie: władz samorządowych, dostawców energii i urządzeń energetycznych, inwestorów, developerów, służb miejskich, firm budowlanych, dostawców technologii, ekonomistów itp. oraz oczywiście mieszkańców danej gminy.
CELE OPERACYJNE
Dla zobrazowania wyzwań, jakie czekają gminę chcącą wykorzystać środki unijne w energetyce, zacytuję cele operacyjne programu „Inteligentna Energia – Program dla Europy”. Są nimi:
• dostarczanie elementów niezbędnych dla poprawy zrównoważonego rozwoju, rozwijanie potencjału miast i regionów, jak również opracowywanie środków legislacyjnych wymaganych dla osiągnięcia wyznaczonych celów strategicznych; tworzenie środków i instrumentów służących do realizacji działań następczych, monitorowania i oceny wpływu środków przyjętych przez Wspólnotę i jej państwa członkowskie w obszarach, których dotyczy program;
• wzmacnianie we wszystkich państwach członkowskich inwestycji w nowe i najbardziej skuteczne technologie w dziedzinie efektywności energetycznej, odnawialnych źródeł energii oraz dywersyfikacji źródeł, w tym w transporcie;
• usuwanie niezwiązanych z technologią przeszkód na drodze do tworzenia skutecznych i inteligentnych wzorców produkcji i zużycia energii poprzez promowanie zwiększania możliwości instytucyjnych między innymi na poziomie lokalnym i regionalnym, poprzez podnoszenie świadomości, zwłaszcza poprzez edukację, wspieranie wymiany doświadczenia i know-how wśród głównych zaangażowanych podmiotów, a także na poziomie ogólnym wśród przedsiębiorstw i obywateli.
PUNKTY GMINNEJ STRATEGII
Podstawowymi dokumentami określającymi strategię gminnej polityki energetycznej, wymaganymi krajowymi przepisami prawa energetycznego, są „Projekty założenia zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe”.
Projekt założeń powinien określać:
1) ocenę stanu aktualnego i przewidywanych zmian zapotrzebowania na ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe;
2) przedsięwzięcia racjonalizujące użytkowanie ciepła, energii elektrycznej i paliw gazowych;
3) możliwości wykorzystania istniejących nadwyżek i lokalnych zasobów paliw oraz energii, z uwzględnieniem energii elektrycznej i ciepła wytwarzanych w odnawialnych źródłach.
W przypadku, gdy przedsiębiorstwo energetyczne nie realizuje ustaleń „Projektu założeń” gmina przygotowuje i uchwala „Plan zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe”. Posiadanie przez gminę „Planu zaopatrzenia…” nie jest więc zadaniem obligatoryjnym, ale w przypadku ubiegania się o środki unijne byłoby wymagane. W ramach planu można byłoby opracować konkretne programy, np.: program ograniczenia niskich emisji, tj. emisji z budynków jednorodzinnych; program termomodernizacji obiektów i budynków; program rozwoju lokalnej gospodarki energetycznej z wykorzystaniem odnawialnych źródeł itp.
CERTYFIKAT ENERGETYCZNY
Kończąc cykl publikacji dotyczący energii odnawialnej należy wspomnieć o wprowadzonym w ubiegłym roku nakazie uzyskiwania tzw. „certyfikatu energetycznego”. Środki masowej informacji przedstawiały to w taki sposób, jakby chodziło o swoisty „cyrograf”. Certyfikat to nic innego, jak dokument stwierdzający zgodność wyrobu z normami lub potwierdzający prawo do wykonywania określonych czynności, jak również potwierdzenie posiadania kompetencji.
Wprowadzony wymóg uzyskiwania „certyfikatu energetycznego” wynika z zaleceń UE wyrażonej w Dyrektywie 2002/09/WE z 16 grudnia 2002 r. w sprawie charakterystyki energetycznej budynków. Celem dyrektywy jest promowanie działań mających na celu poprawę charakterystyki energetycznej budynków. Państwa członkowskie mają obowiązek ustanowienia minimalnych warunków energetycznych budynków, z ich aktualizacją uwzględniającą postęp techniczny w sektorze budowlanym, jak również określić zasady przeprowadzania regularnych przeglądów.
Obowiązek uzyskania certyfikatu jest jednym z elementów wymaganych tą dyrektywą.
Każdy nowo oddawany do użytku budynek lub lokal podlegający zbyciu lub wynajmowi (oczywiście jeżeli nowy nabywca tego sobie życzy) musi posiadać świadectwo charakterystyki energetycznej, zwane właśnie „certyfikatem energetycznym”. Certyfikat określa wielkość energii wyrażoną w kWh/m2/rok niezbędną do zaspokojenia różnych potrzeb związanych z użytkowaniem danego obiektu lub lokalu. Dokument taki zachowuje ważność przez 10 lat.
Należy przy tym pamiętać, że certyfikat nie jest programem dostosowawczym obiektu do wymagań energetycznych. Potwierdza jedynie faktyczne potrzeby energetyczne budynku, w takim stanie technicznym, w jakim został wybudowany lub posiada dane parametry w dniu zbycia.
Świadectwo charakterystyki energetycznej budynku może sporządzać jedynie osoba posiadająca określone uprawnienia.
Ryszard Jerosz/fot. archiwum