Szczytno stawia na ekologię i zrównoważoną gospodarkę wodną. – To projekt dla ludzi i przyrody. Chcemy, aby Szczytno było przykładem miasta, które dba o środowisko, jednocześnie chroniąc mieszkańców przed skutkami ekstremalnych zjawisk pogodowych – mówi burmistrz Stefan Ochman. Dzięki wsparciu z Funduszy Europejskich Jezioro Domowe Małe zostanie przekształcone w nowoczesny zbiornik retencyjny, który nie tylko zatrzyma wody opadowe, ale stanie się prawdziwym azylem dla lokalnej przyrody.
Dzięki nowym nasadzeniom roślin wodnych i przybrzeżnych, wody będą naturalnie filtrowane, a ryby, ptaki wodne, płazy i owady zyskają bezpieczne siedliska. Monitoring poziomu wód pozwoli na szybkie reagowanie podczas suszy lub intensywnych opadów, zwiększając odporność systemu na zmiany klimatu i chroniąc ekosystem jeziora przez cały rok. Projekt nie tylko chroni przyrodę, ale także stwarza przestrzeń bardziej komfortową dla mieszkańców i turystów.
Konferencja poświęcona wodzie
Inwestycji, która obejmie retencją teren o powierzchni około 86 hektarów, co pozwoli skierować do Jeziora Domowego Małego aż 359 800 m³ wód opadowych rocznie, poświęcona była konferencja inaugurująca realizację projektu, w której wzięli udział m.in. przedstawiciele Europarlamentu, Parlamentu, Ministerstwa Klimatu i Środowiska, administracji rządowej i samorządowej, środowisk naukowych oraz mediów. Wiceministra Urszula Zielińska podkreśliła, że Szczytno jest przykładem dla innych samorządów i dowodem na to, że lokalne inicjatywy mogą skutecznie łączyć ochronę środowiska z rozwojem miasta. W spotkaniu udział wzięli również przedstawiciele Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej oraz Państwowego Gospodarstwa Wodnego Wody Polskie z Ostrołęki i Białegostoku.
Z perspektywy samorządowej o doświadczeniach w realizacji błękitno-zielonej infrastruktury opowiedział również Rafał Dąbrowski, Burmistrz Ostródy.
Zakres prac i działania ekologiczne
Projekt obejmuje szeroki zakres działań technicznych i ekologicznych. Jezioro zostanie przystosowane do funkcji zbiornika retencyjnego poprzez przepompowanie wody, zabezpieczenie osadów, profilowanie brzegów i budowę urządzeń spiętrzających. Nasadzenia roślin przybrzeżnych i podwodnych będą wspierać bioróżnorodność, tworząc naturalne schronienie dla zwierząt i ptaków. Przebudowa kanalizacji deszczowej i budowa separatorów oczyszczających wody opadowe poprawią bezpieczeństwo mieszkańców, zwiększą odporność miasta na intensywne opady i ograniczą ryzyko podtopień lokalnych ulic. Nadzory inwestorskie, geodezyjne i badania naukowe pozwolą monitorować wpływ działań na środowisko, a działania promocyjne i edukacyjne zwiększą świadomość ekologiczną mieszkańców i turystów. Dwa nowe obiekty regulacyjne między zbiornikami Domowe Małe i Domowe Duże umożliwią kontrolę przepływu wód w zależności od warunków pogodowych i potrzeb ekologicznych. Dzięki temu mieszkańcy będą mogli cieszyć się przyjaznym środowiskiem wodnym, a zwierzęta i rośliny zyskają stabilne warunki do życia i rozwoju przez cały rok. System retencji pozwoli także na lepsze utrzymanie czystości wód, ograniczając odpływ zanieczyszczeń i poprawiając jakość wód jeziora.
Rezultaty dla przyrody i społeczności
Jezioro Domowe Małe stanie się kluczowym elementem systemu retencji wodnej Szczytna, wspierając bioróżnorodność, poprawiając jakość wód i tworząc atrakcyjną przestrzeń rekreacyjną.
– To nie tylko zbiornik wodny. To nowoczesne narzędzie ochrony przyrody, przeciwdziałania skutkom zmian klimatu oraz element odpowiedzialnego zarządzania wodami opadowymi w Szczytnie – podkreśla burmistrz Miasta Szczytno.
Realizowana dzięki wsparciu kwotą ponad 42 mln złotych z Funduszy Europejskich dla Polski Wschodniej inwestycja zwiększy atrakcyjność turystyczną miasta, podkreślając walory przyrodnicze jeziora i jego okolic. Projekt wspiera rozwój turystyki przyrodniczej i ekologicznej, a jednocześnie pozwala mieszkańcom cieszyć się zdrowym, naturalnym środowiskiem przez cały rok. Stabilizacja poziomu wód i poprawa jakości ekosystemu sprzyjają obserwacjom przyrody i kontaktowi z naturą, co dodatkowo wzmacnia walory rekreacyjne i estetyczne otoczenia jeziora.
Umowa i finansowanie
Umowa nr FEPW.02.02-IW.01 -0008/2025 o dofinansowanie projektu została podpisana 23 września 2025 r. w ramach Programu Fundusze Europejskie dla Polski Wschodniej 2021–2027, Priorytet FEPW.02 „Energia i klimat”. Projekt należy do typu I – spójne i zintegrowane przedsięwzięcia infrastrukturalne, które przygotowują miasta na ekstremalne zjawiska pogodowe i łagodzą efekt miejskich wysp ciepła.
Całkowita wartość projektu: 49 994 990,01 zł,
Wysokość dofinansowania z Funduszy Europejskich: 42 495 741,51 zł.
