Nasz przewód pokarmowy nie jest przystosowany do trawienia wyłącznie warzyw. W jadłospisie nie powinno więc zabraknąć mięsa i ryb. Dziennie powinniśmy jednak zjadać ich nie więcej niż 100 gramów. Tymczasem warzyw - przynajmniej kilogram.
Trwa właśnie szczyt sezonu. Dojrzałe w słońcu pomidory, ogórki, rzodkiewka, sałata czy marchew wreszcie są soczyste. Urozmaicą każdy posiłek, dostarczą niezbędnych witamin oraz składników odżywczych. Dietetycy zachęcają teraz do odstawienia preparatów witaminowych i wykorzystania dobrodziejstw lata. Ale uwaga: bez przesady.
Niech decyduje kolor
Żywność dostarcza nam energii, której potrzebujemy dla wzrostu, aktywności fizycznej oraz utrzymania podstawowych funkcji organizmu. Zaopatruje nas także w materiał do odbudowy tkanek i narządów, wspomaga też odporność organizmu na choroby. Nie wszyscy mamy wystarczającą wiedzę o roli i znaczeniu poszczególnych produktów. Dlatego tak ważne jest urozmaicanie posiłków.
- Każde warzywo i owoc ma pewną wartość odżywczą. Nawet ogórek, który ma niewiele kalorii i tylko syci głód, powinien znaleźć się w letniej diecie - przekonuje Izabela Florczek dietetyczka w szpitalu powiatowym w Szczytnie. - Jeśli nie znamy oddziaływania poszczególnych warzyw na nasz organizm, kierujmy się kolorem. Każdy oznacza jakąś witaminę. Gdy posiłek będzie urozmaicony kolorystycznie, mamy pewność, że dostarczamy sobie wielu witamin.
Nadmiar zawsze szkodzi
Zimą warzywa i owoce są prawie bez smaku. Dlatego latem, gdy rosną na polach, a nie w szklarniach, wykorzystajmy ich smakowe i odżywcze walory. Zamiast pączka, na drugie śniadanie zjedzmy marchewkę, jabłko lub gruszkę. Na obiad obowiązkowo surówkę, a na kolację pomidora, rzodkiewkę i sałatę. Zachowajmy jednak umiar. Choć witaminy są niezbędne do prawidłowego odżywiania, zapotrzebowanie organizmu jest na nie mniejsze niż na białko, tłuszcze i węglowodany.
- Same witaminy nie zapewnią prawidłowego funkcjonowania organizmu. Owszem, dużą porcją sałatki będziemy najedzeni, ale to za mało, by energicznie działać i myśleć. Dlatego warzywa spożywajmy zamiennie z produktami zwierzęcymi i zbożowymi.
Starannie umyj
Zdarza się, że nasz organizm nie toleruje surowych warzyw. Dość często zaburzenia występują u osób z chorobami układu pokarmowego. Jest i na to rada. Należy spożywać gotowane warzywa i owoce, a surowe wprowadzać stopniowo, by nie zakłócić równowagi organizmu.
W każdej, tym bardziej letniej diecie, istotne znaczenie ma higiena przyrządzania posiłków. Dzisiaj niemal niemożliwa jest ekologiczna uprawa warzyw i owoców, a więc z wyłączeniem środków chemicznych. Dlatego musimy je starannie umyć pod bieżącą wodą, by wypłukać zabrudzenia.
(mak)
Izabela Florczek, dietetyczka
- W diecie poprawiającej nasze zdrowie powinny być przede wszystkim warzywa i owoce, bo są one bogatym źródłem witamin, soli mineralnych i korzystnych dla nas związków biologicznie czynnych.
Warzywa to jedyna grupa produktów spożywczych, które można zjadać do woli. Można je jeść w postaci surówek lub sałatek, jeżeli jednak chcemy zachować smukłą sylwetkę lepiej gotować je na parze.
Należy pamiętać, że tylko świeże warzywa i owoce są produktami pełnowartościowymi, największą wartość odżywczą mają wtedy, gdy są zupełnie dojrzałe i świeże.
Przechowywanie ich, zwłaszcza długotrwałe, nawet w najlepszych warunkach, znacznie obniża wartość witaminową. Warzywa i owoce nie mogą stanowić jedynego pożywienia człowieka, nie zawierają bowiem dostatecznych ilości odpowiedniego białka i dlatego przy przyrządzaniu posiłków należy zawsze łączyć je z produktami zawierającymi białko pełnowartościowe. I odwrotnie - potrawy bogate w białko, działające zakwaszająco na ustrój wymagają uzupełnienia warzywami i owocami.
Warzywa i owoce najlepiej jadać w tzw. naturalnym sezonie, czyli wtedy, kiedy dojrzewają, ponieważ tuż po zbiorze są najbogatszym źródłem witamin, czyli marchewki - w maju, truskawki - w czerwcu, czereśnie - w lipcu, a śliwki we wrześniu.
(o)
Jakie witaminy i związki zawierają warzywa?
Sałata - witamina A i beta-karoten;
Pomidor - potas, bierze udział w regulacji ciśnienia
krwi, usuwa z organizmu nadmiar wody i sodu;
Marchewka - beta-karoten, który chroni organizm przed działaniem wolnych rodników, a naczynia krwionośne przed uszkodzeniami; pektyny - obniżają poziom szkodliwego cholesterolu;
Seler - wpływa na obniżenie ciśnienia krwi;
Rośliny strączkowe - białka roślinne, składniki mineralne, witaminy z grupy B, witamina E i błonnik rozpuszczalny, który daje uczucie sytości, wiąże wodę i przyspiesza perystaltykę jelit;
Burak - flawonoidy, które poprawiają krążenie krwi i wpływają na obniżenie poziomu szkodliwego cholesterolu.
Sałatka wiosenna
Składniki: 4 jajka, ogórek zielony - 4 szt., pomidor - 3 szt., rzodkiewka - 10 szt., sałata - 1 główka, szczypiorek;
sos sporządzamy z wymieszanych składników: łyżeczka cukru, 200 ml kefiru, łyżka majonezu, pieprz, sól, śmietana, zakwaszana.
2005.07.27