Gminy Szczytno i Dźwierzuty to pierwsze w powiecie szczycieńskim samorządy, które skorzystały z dofinansowania z WFOŚiGW oraz NFOŚiGW na usuwanie azbestu. Inne są w trakcie tworzenia programów mających w przyszłości umożliwić staranie się o fundusze na ten cel, niektóre już go opracowały. W kolejnym odcinku naszego cyklu podsumujemy, jak w powiecie wygląda pozbywanie się materiałów zawierających azbest.
RAKOTWÓRCZE WŁÓKNA
Jeszcze w latach 70. azbest był bardzo powszechnie stosowanym materiałem, wykorzystywanym m.in. w budownictwie. Kryte eternitem dachy budynków mieszkalnych czy gospodarczych to wciąż powszechny widok. Kiedy jednak okazało się, że azbest jest szkodliwy dla zdrowia, zaczęto myśleć o sposobach bezpiecznego pozbywania się go. Dlaczego jest on taki groźny? W 1970 r. stwierdzono, że włókna azbestowe mogą wywoływać pylicę azbestową oraz złośliwego raka płuc. Spowodowało to konieczność radykalnego ograniczenia zastosowania azbestu, wprowadzenia wielu środków ostrożności, a także usuwania wszelkich elementów azbestowych. Według przyjętego w 2002 r. „Programu usuwania azbestu i wyrobów zawierających azbest stosowanych na terytorium Polski”, do końca 2032 r. materiał ten ma całkowicie zniknąć z naszego otoczenia.
POMOC Z FUNDUSZU
Usuwanie azbestu wymaga jednak niemałych nakładów – prace z tym związane mogą prowadzić tylko wyspecjalizowane w tej dziedzinie firmy. Ci, którzy zdecydują się na pozbycie szkodliwego materiału mogą liczyć na finansowe wsparcie w wojewódzkiego i narodowego funduszu ochrony środowiska. Dotyczy to nie tylko samorządów, ale również wspólnot mieszkaniowych, stowarzyszeń czy kościołów. W tym roku w ramach tego programu na Warmii i Mazurach zostanie usunięte prawie 2,5 tys. ton azbestu. Na ten cel będzie przeznaczone 2,25 mln złotych. Z pomocy skorzystają 33 samorządy. To dwa razy więcej niż rok wcześniej. W tym gronie są tylko dwie gminy z powiatu szczycieńskiego – Szczytno i Dźwierzuty. Warunkiem ubiegania się przez nie o dofinansowanie było posiadanie programu usuwania wyrobów azbestowych.
LIDERZY – GMINY SZCZYTNO I DŹWIERZUTY
W gminie Szczytno w zeszłym roku z pomocy WFOŚiGW skorzystało 16 gospodarstw, m.in. z Zielonki, Korpel, Leman, Płozów, Rudki, Nowin, Wałów i Trelkowa oraz jedno stowarzyszenie – koło PZW w Janowie. W ramach przedsięwzięcia wyłoniono w przetargu firmę zajmującą się demontażem elementów zawierających azbest. Zdemontowała, wywiozła i zutylizowała ona około 36 ton eternitu. Właściciele obiektów pokryli tylko 12,5% kosztów całej operacji. Na resztę złożyły się dotacje: z WFOŚiGW – 37,5% oraz NFOŚiGW – 50%. W przypadku gminy Szczytno ogólna dotacja wyniosła 25 tys. zł, a właściciele wyłożyli tylko 3,6 tys. zł. W pełni za to musieli pokryć koszt zakupu nowego dachu.
W tym roku chęć do udziału w programie usuwania azbestu w gminie Szczytno zgłosiło nieco więcej niż w ubiegłym, bo 17 właścicieli. – Planujemy usunąć ok. 44 tony tego materiału – informuje Jan Lisiewski z Urzędu Gminy Szczytno. Roboty ruszą lada dzień. – Udział samorządu w tym przedsięwzięciu polega na tym, że wykorzystuje on swoje zaplecze oraz załatwia wszelkie formalności, dzięki czemu mieszkańcy nie muszą brać na siebie roboty papierkowej – mówi Jan Lisiewski.
Drugim liderem w usuwaniu azbestu w powiecie szczycieńskim są Dźwierzuty. W 2011 r. z dachów budynków znajdujących się na terenie tej gminy, zdjęto 47,5 ton eternitu. Koszt przedsięwzięcia wyniósł 43,5 tys. zł, z czego dofinansowanie z funduszu ochrony środowiska przekroczyło 37,2 tys. zł. Na pozostałą część złożyli się właściciele obiektów – mieszkańcy Dźwierzut (4) oraz Miętkich, Julianowa, Sąpłat, Rum, Stankowa, Linowa i Małszewka.
CO SŁYCHAĆ U INNYCH?
Co w tej dziedzinie słychać w innych samorządach powiatu szczycieńskiego?
- W tym roku mamy mieć gotowy program usuwania azbestu w mieście Szczytnie – informuje Ryszard Jerosz z Urzędu Miejskiego. Miasto przygotowuje się do inwentaryzacji azbestu na swoim terenie. Z poprzedniej, przeprowadzonej pięć lat temu wynika, że w Szczytnie eternit pokrywa ok. 29 m2 dachów 207 budynków. Najwięcej jest go na starych obiektach gospodarczych oraz w zabudowie jednorodzinnej m.in. na osiedlu Kochanowskiego. Miasto będzie mogło wystąpić o dofinansowanie dopiero w przyszłym roku. Z kolei w gminie Wielbark akcję usuwania azbestu przeprowadzono kilka lat temu w ramach likwidacji skutków huraganu, który nawiedził gminę w 2008 roku. Z możliwości pozbycia się eternitu skorzystało wtedy kilkudziesięciu właścicieli gospodarstw. Kilka dni temu zakończyła się inwentaryzacja elementów azbestowych w gminie Świętajno. Z kolei Jedwabno ma już opracowany program usuwania azbestu. Z przeprowadzonej tu inwentaryzacji wynika, że na terenie gminy znajduje się 1,126 Mg płyt azbestowo-cementowych stanowiących pokrycia obiektów budowlanych. Najwięcej jest ich w samym Jedwabnie (106), w dalszej kolejności w Burdągu (52), Witowie (48) oraz Nowym Dworze (45). – Plan otwiera mieszkańcom możliwość starania się o dofinansowanie. Mogą się oni ubiegać o nie indywidualnie – mówi wójt gminy Jedwabno Krzysztof Otulakowski.
Anna Kowalska
CZY WIESZ, ŻE ...
CZY WIESZ, ŻE ...
... papieros – zawiera około 200 substancji szkodliwych dla zdrowia człowieka i środowiska naturalnego, głównie substancje smołowe i fenole. Wyrzucony niedopałek zatruwa 1m3 gleby natomiast wyrzucony do rzeki czy jeziora aż 100m3 wody. Niedopałek z filtrem rozkłada się przez 1-2 lata, końcówka filtrująca zawiera syntetyczny octan celulozy, którego bakterie i grzyby „nie znają”. Niedopałek bez filtra znika znacznie szybciej, już po 3-4 miesiącach.
... zapałka rozkłada się 6 miesięcy. Do produkcji zapałek używa się drewna topolowego i świerkowego. Zapałka w wilgotnym miejscu przetrwa pół roku, zanim grzyby rozłożą ligninę, główny składnik drewna.
ZAGADKA
Co to jest recykling:
a) rodzaj samochodu
b) wtórny odzysk surowców
Dofinansowano ze środków Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Olsztynie
