Zbliżające się święta Bożego Narodzenia to najbardziej lubiane ze wszystkich świat obchodzonych w Polsce. Obchodzimy je z wielkim upodobaniem bez względu na to, czy jesteśmy katolikami, czy nie. Jak żadne inne, te najchętniej spędzamy w domu, w gronie najbliższych, przy suto zastawionym stole. Tylko nieliczni, wzorem społeczeństw zachodnich, traktują święta jako okazję do wyjazdu na urlop. Ten sposób spędzania świąt dotyczy przeważnie ludzi aktywnych zawodowo, zapracowanych, majętnych. Zazwyczaj do Bożego Narodzenia przygotowujemy się długo, próbujemy wyczarować zapamiętany z lat dziecinnych nastój, gromadzimy prezenty. Czekamy na nie z różnymi uczuciami, bo też różne są nasze dotychczasowe przeżycia z nimi związane. Jednym kojarzą się one z ciepłem i bliskością, drugim z bolesną samotnością, a dla jeszcze innych są tylko pustym ceremoniałem. W osobliwej atmosferze często ujawnia się to, czego na ogół nie dostrzegamy w codziennym zabieganiu, a mianowicie nasze związki z rodziną. W Wigilię łamiemy się opłatkiem, składamy sobie życzenia. Może wypowiedziane w ten wieczór będą miały szczególną moc? Może spełnią się marzenia..., może zdarzy się cud...Wydaje się, że z każdym rokiem coraz bardziej święta te ubożeją. Nie pozwólmy więc, aby tradycje związane z nimi zaginęły. Choć powrót do wielu z nich nie jest już możliwy, zachowajmy przynajmniej te, które wzbogacają nasze przeżycia, spajają rodziny, zbliżają do innych ludzi. Uważam, że naszą powinnością jest przekazać je następnemu pokoleniu. Niech i nasze dzieci, wnuki wyniosą z rodzinnych domów wspomnienia tych świąt, ich atmosferę, przeżycia, poczucie bliskości i bezpieczeństwa.
Tradycja ustawiania choinki
Święta Bożego Narodzenia kojarzą się nam z choinką, Mikołajem, Wigilią. Świąteczne drzewko obecnie gości praktycznie w każdym domu. Bez choinki, bez jej bajkowego wdzięku, nie wyobrażamy sobie świąt. To zielone drzewko wnosi do naszych domów nastrój spokoju i radości. Przy nim skupiają się marzenia i nadzieje, łagodnieją obyczaje. Konstanty Ildefons Gałczyński tak pisał:
„Moje kochane dzieci,
był taki czas na świecie,
że wcale nie było choinek...
Ciężkie to były czasy niepospolicie,
bo cóż to, proszę was, za życie
na święta bez choinki,
czyste kpinki...”
Z czasów dzieciństwa wielu z nas pamięta drzewko pachnące lasem i żywicą, rozświetlone migotliwymi ognikami świeczek, strojne w rajskie jabłuszka, papierowe łańcuchy, choinkowe cukierki w szeleszczących papierkach i inne własnoręczne robione ozdoby. Dziś prawdziwe choinki coraz częściej zastępujemy sztucznymi lub iglakami w doniczkach. Stroimy je na różne sposoby. Ważne dla każdego z nas, by były one różnokolorowe i piękne, i w przyćmionym świetle uroczystego wieczoru, i w szarości zimowego poranka. Obecnie nie ma żadnych reguł w strojeniu choinki. Każdy powinien wykorzystać to, co lubi najbardziej i co pasuje do wystroju i kolorystyki wnętrza.
Nie tylko choinka
Prócz tradycji ustawiania choinki coraz częściej pojawiają się w naszych domach inne elementy ozdobne związane ze świętami Bożego Narodzenia. Nieodłącznym elementem tych świąt jest wieniec adwentowy, którego kolisty kształt symbolizuje nadzieję na odnowienie i zapowiada te święta. Bardzo często przygotowuje się różnego rodzaju stroiki. Głównym ich elementem są świece, które symbolizują gwiazdę zapowiadającą narodzenie Chrystusa, nadzieję na zbawienie i pokój. Przygotowując je należy z wyczuciem dopasować do wnętrza i zgrać z wykorzystywanymi do tego materiałami, roślinami. Nie zapominajmy o owocach i roślinach z naszych działek, takich jak: rajskie jabłuszka, dorodne orzechy, kolby kukurydzy, efektowne lampiony miechunki, owocostany czosnków, liście ostrokrzewu, gałązki sosny, jodły, cisu, daglezji, świerku srebrnego, mahonii, berberysu czy irgi. Większość kompozycji najłatwiej ułożyć na specjalnej gąbce do układania suchych kwiatów. W dekoracjach świątecznych można wykorzystać także żywe rośliny doniczkowe, takie jak: tradycyjne gwiazdy betlejemskie, cyklameny, azalie. Z okresem świąt Bożego Narodzenia związana jest także jemioła pospolita. W symbolice ludowej postrzega się ją jako dar niebios, symbol życia i nieśmiertelności, odrodzenia i odnowienia życia rodzinnego. W przeszłości uważana była jako panaceum na wszystkie choroby, talizman przeciwko złym duchom, czarownikom, magii a także bezpłodności. Stosowano ją także jako afrodyzjak. Chociaż z nadchodzącymi świętami związanych jest wiele różnych zwyczajów, to zdecydowanie najważniejszym jest ten dotyczący ustawiania i dekoracji choinek. Zwyczaj ustawiania w domu choinki i jej przystrajania narodził się w katolickich krajach niemieckich dopiero w XVIII wieku. Dość szybko dotarł na tereny polskich miast, ale na stałe wrósł w polską tradycję dopiero od początku XX wieku.
Na zakończenie chciałbym Państwu życzyć dobrych i ciepłych świąt, wielu pięknych wzruszeń i spełnienia marzeń. A my, Panowie, przy okazji tych świąt nie zapomnijmy skierować szczególnych podziękowań do naszych żon, matek, córek, na których to najczęściej spoczywa główny ciężar przygotowań.
Stanisław Stefanowicz
POLECAM
Śledzie po tatarsku
Skład: 60 dag solonych śledzi bez głów, 2-3 cebule, 2-3 łyżki oleju, łyżka koncentratu pomidorowego, 1 jajko, łyżeczka musztardy, mielona ostra papryka, pieprz, natka pietruszki. Wymoczone i odfiletowane śledzie pokroić w drobną kostkę tak samo pokroić cebulkę, dołożyć do śledzi. Dodać koncentrat pomidorowy, musztardę, resztę przypraw do smaku. Następnie powoli wlewać olej, stale mieszając. Posypać ugotowanym na twardo i posiekanym jajem i drobniutko pokrojoną natką.
Cytrynówka
Skład: 4 cytryny, 0,5 l spirytusu, 0,5 kg cukru, 0,5 l wody. Wodę zagotuj z cukrem. Cytryny obierz cienko ze skórki. Przekrój na połówki, wyciśnij sok. Syrop połącz z sokiem i spirytusem, dodaj skórki i odstaw na 2 tygodnie. Po tym okresie przefiltruj płyn i rozlej do butelek. Nalewka gotowa do picia.