Szucki Piec
2 lipca 1755 roku wydano dokument założycielski dla nowej wsi, odległej od Szuci o 3 kilometry. Nazwano ją Szucki Piec (Schuttschenofen). W miejscowości tej istniała smolarnia. Według spisu urzędowego z 1756 roku mieszkało tam 6 smolarzy. Nazwa Szucki Piec wskazuje na związek tej miejscowości z Szucią. Aby nie doprowadzić do pożaru całej wsi, wszelkie smolarnie tworzono w pewnej odległości od głównej jej części. Z czasem smolarnie przekształcały się w drobne osiedla zamieszkane przez smolarzy i ich rodziny, a potem stawały się samodzielnymi wsiami. Tak też było w przypadku Szuci i Szuckiego Pieca. Smolarnia powstała tutaj przed oficjalnym założeniem Szuckiego Pieca i należała wówczas bezpośrednio do Szuci. Znajduje to odbicie w nazwie Szucki Piec, którą zgodnie z regułami językowymi należy odczytywać jako określenie pieca (smolarni) należącego do wsi Szuć. W dziele Johanna Friedricha Goldbecka „Volständige Topographie des Königreich Preussen” z 1785 roku, Szucki Piec występuje jako Schutschen Theerofen. W tłumaczeniu na polski oznacza to Szucka Smolarnia. Nazwę Szucki Piec miejscowość nosiła do 1945 roku. Po II wojnie światowej otrzymała ona nazwę Piduń, która pochodziła od nazwiska jednego z pierwszych mieszkańców tej wsi – Piduna.
Nowa Szuć
W 1802 roku 12 chłopów małorolnych z Szuci otrzymało na nowiznach Lasów Napiwodzkich po 1,5 łana magdeburskiego ziemi. Dało to początek nowej wsi. Pochodzenie pierwszych mieszkańców spowodowało, iż wieś ta w początkach swego istnienia nazywała się Nowa Szuć. Taka nazwa widnieje także w urzędowym spisie z 1820 roku. Była ona jednak używana głównie przez ludność. Władze nazywały tę wieś Borowe. Później dla odróżnienia od Borowego w powiecie mrągowskim i majątku Borowe w pobliżu Kanigowa zmodyfikowały tę nazwę na Nowe Borowe. Z czasem nazwa ta stała się główną nazwą wsi.
Szkoła
Jak podaje spis Walda z 1820 roku, w 1817 roku Szuć liczyła 59 domów i 225 dusz. Najważniejszym wydarzeniem w Szuci w tym czasie było powstanie szkoły. Według bliższych ustaleń, istniała ona już w 1800 roku i miała charakter szkoły wędrującej, tzn. co jakiś czas przenoszono ją do domu innego gospodarza. W 1816 roku powstał samodzielny budynek szkolny, rozbudowany po kilkudziesięciu latach. W 1908 roku na jego miejscu wzniesiono nowy budynek szkoły, z czerwonej cegły, który istnieje do dnia dzisiejszego a funkcje szkolne pełnił do początku lat dziewięćdziesiątych XX wieku.
Baptyści
Druga połowa XIX wieku to okres, w którym wieś zmieniła swoje oblicze wyznaniowe. Dominującą grupą pozostali oczywiście ewangelicy. Pojawili się natomiast Żydzi i katolicy. Największą jednak, obok ewangelików, grupę wyznaniową we wsi tworzyli baptyści. Szuć stała się w tym okresie największym skupiskiem baptystów w całym powiecie nidzickim, do którego wówczas należała. W 1895 roku mieszkało ich tutaj 44. Dla porównania można dodać, że w Nidzicy mieszkało w 1895 roku 2 baptystów a w należącym do powiatu nidzickiego Działdowie 4. Baptyści mieli w Szuci własny cmentarz. Znajduje on się tuż za wsią, po prawej stronie drogi wiodącej do Dębowca.
Melioracja
W 1895 roku Szuć liczyła 613 mieszkańców i 109 chałup. Powierzchnia wsi wynosiła 1724,8 ha. Podstawą rozwoju gospodarczego Szuci w tym okresie była separacja gruntów i melioracja terenów po dawnym jeziorze Szucki Staw. Separacja spowodowała, obok wymiernych korzyści gospodarczych, powstanie licznych kolonii wiejskich, które w dużej części były rozrzucone nad pięknie rozciągającą się w tych okolicach Omulwią. Melioracji terenów wsi dokonało Towarzystwo Melioracji Obszaru Omulwi. Powstało ono 24 czerwca 1857 roku i obejmowało wsie: Małga, Szuć, Dębowiec i Piec. W 1883 roku liczyło 138 członków. W skład zarządu Towarzystwa wchodzili przedstawiciele wszystkich czterech miejscowości. Małga i Szuć jako wsie zdecydowanie większe miały w zarządzie po 2 przedstawicieli (sołtys i radny), natomiast Dębowiec i Piec po jednym (sołtysi). Na początku istnienia Towarzystwa członkowie jego zarządu, z pochodzenia Mazurzy, w ogóle nie znali języka niemieckiego i mówili tylko po polsku. Pracami melioracyjnymi objęto na terenie Szuci 341 ha. Najbardziej intensywne melioracje przeprowadzono tutaj tuż przed 1900 rokiem. Jak wynika z pisma rejencji królewieckiej z 9 kwietnia 1897 roku, Towarzystwu Melioracji Obszaru Omulwi przyznano wówczas pomoc w wysokości 8.600 marek, przeznaczoną na przeprowadzenie melioracji 105 ha łąk bagiennych w granicach sołectwa Szuć.
Sławomir Ambroziak