GRÓB POWSTAŃCA I PASTORA

Cmentarz ewangelicki w Księżym Lasku, chociaż nie zalicza się do grupy najstarszych w powiecie, to bez wątpienia należy do najciekawszych. Założony został w połowie XIX wieku Usytuowany jest na południe od wsi, przy drodze do Myszyńca.

Cmentarz w Księżym Lasku
Kwatera wojenna na cmentarzu ewangelickim w Księżym Lasku. Stan z końca I wojny światowej

Jego powierzchnia wynosi około 1 h. Dawniej ogrodzony był płotem. Obecnie ze starego ogrodzenia została tylko metalowa brama. Zanim powstał, zmarłych chowano na cmentarzu przy wzniesionym w latach w 1815/1816 kościele. Jednak musiało to trwać niezbyt długo, bo najstarszy datowany pochówek na cmentarzu wiejskim pochodzi z 1843 roku. Jest to wspólny grób dzieci: Marie Heinriette oraz Maxa Gustava Friedricha Surminskich, zmarłych w 1843 i 1857 r.

Zachowało się tu sporo żeliwnych krzyży i różnych, ciekawych nagrobków. Między innymi znajduje się tu anonimowy grób powstańca styczniowego z łacińską inskrypcją „Gratia Victis”, wyrażającą podziękowanie pokonanym. Do najciekawszych cywilnych mogił zaliczyć można groby z metalowymi płotkami, żeliwnymi tablicami i krzyżami upamiętniające zmarłych z rodziny Surminskich. Najbardziej znanym przedstawicielem tej rodziny był pastor Heinrich Surminski (20.11.1809 – 18.10.1891). W latach 1841-1863 był on proboszczem w Księżym Lasku. Następnie do 1882 roku był proboszczem w Rozogach,

Nagrobek Curta Dimarta z widocznym, umocowanym na głazie Żelaznym Krzyżem. Część kwatery wojennej. Źródło zdjęcia: Max Brenk, Der Ortelsburg im Bild, Leer 1986 r.

gdzie między innymi aktywnie uczestniczył w przygotowaniach do budowy nowego kościoła ewangelickiego (obecnie katolickiego). Po położeniu kamienia węgielnego pod nową świątynię przeszedł na emeryturę i zamieszkał w Księżym Lasku, gdzie został również po śmierci pochowany. Był duchownym, którego prace pod każdym względem oceniać można bardzo pozytywnie. Około 2010 roku jego grób został zdewastowany. Uszkodzony krzyż nagrobny przeniesiono do lapidarium na cmentarzu w Rozogach. Jednak w tym tygodniu, z inicjatywy Zdzisława Zęgoty, sołtysa Księżego Lasku, powrócił na swoje miejsce. W Księżym Lasku nadal stoi żeliwny krzyż na grobie żony pastora (Charlotte Surminski z domu Stern 26.12.1817 – 5.2.1906).

 

 

Aby zapoznać się z pełną treścią artykułu zachęcamy
do wykupienia e-prenumeraty.