Produkujemy coraz więcej odpadów. Jest to uboczny przejaw naszego rozwoju cywilizacyjnego. Musimy mądrze i rozsądnie z tym problemem sobie poradzić, aby nie powodować degradacji środowiska.
NASZE ŚMIECI
Musimy sobie uświadomić, że wytwarzane przez nas odpady są naszą własnością i my za nie odpowiadamy. To nie gmina, burmistrz, wójt, czy urzędnik zmuszony jest przejąć je i postępować zgodnie z obowiązującym prawem. Posiadanie prawa własności, to nie tylko przywileje z tym związane, a przede wszystkim obowiązki. Być może, w niedalekiej przyszłości, wzorem innych krajów zachodnich, firmy będą odmawiać wywiezienia odpadów, gdy będą one inaczej gromadzone niż ustaliła to gmina. Gdy będziemy chcieli je komuś podrzucić, wywieźć do lasu, lub wyrzucić do rowu - spotka nas za to dotkliwa kara. Musimy być na taką ewentualność przygotowani. Jest jeszcze pora, aby nabrać pewnych nawyków, sposobów postępowania, byśmy nie byli zaskoczeni.
Odpady na ogół różnią się od surowców pierwotnych tylko kilkoma właściwościami, natomiast podstawowe cechy pozostają bez zmian, względnie ulegają tylko nieznacznemu pogorszeniu. Wiele cech można im przywrócić w odpowiednio dobranych procesach regeneracyjnych.
SELEKTYWNA ZBIÓRKA
Jednym z podstawowych zasad postępowania z odpadami, oprócz ograniczenia ilości ich powstawania, jest takie ich gromadzenie bezpośrednio w domu, aby możliwe było oddzielenie poszczególnego rodzaju odpadów: butelek plastikowych od papieru, papieru od odpadów kuchennych itp. Taki proces postępowania nazywamy selektywną, czyli wybiórczą zbiórką odpadów. Metoda selektywnej zbiórki odpadów „u źródła”, czyli w domu, jest najbardziej efektywną metodą unieszkodliwiania odpadów. W jej wyniku otrzymujemy czysty, gotowy surowiec, który może być bezpośrednio przekazany firmom zajmującym się ich przeróbką.
Co więc możemy wyodrębnić z wytworzonych przez nas w domu odpadów? Przede wszystkim wszelkiego rodzaju opakowania: z papieru i tektury, szkła, plastiku, metalu oraz odpady kuchenne, organiczne, zwane również odpadami mokrymi. Czy każde opakowanie może być w sposób selektywny wyodrębnione? Zadaniem selektywnej zbiórki nie jest jedynie selekcja dla samej selekcji, czyli „sztuka dla sztuki”, ale możliwość uzyskania czystego surowca. Zabrudzony pojemnik ze szkła lub plastiku powinniśmy umyć i już czysty produkt odłożyć do konkretnego worka czy pojemnika. Sztuka ta nie uda się nam w przypadku zatłuszczonego papieru lub kartonu. Co należy więc z nim zrobić? Z konieczności powinniśmy go odłożyć razem z odpadkami kuchennymi. Papier i tektura podlegają takiemu samemu rozkładowi jak i odpady organiczne.
Powstające w domu odpady możemy wyodrębniać w różny sposób. Pozostaje jednak nadal problem, co z tak wyodrębnionymi odpadami dalej robić, komu je oddać, przekazać, może sprzedać. Bez problemu pozbędziemy się odpadów z metalu. Zapotrzebowanie na złom jest tak duże, że każdą ich ilość, po ich umieszczeniu w widocznym miejscu, odbiorą specjalizujące się w tej „branży” osoby. A co z resztą?
SEGREGACJA ODPADÓW
Otóż, za stworzenie warunków do prowadzenia prawidłowej segregacji odpadów komunalnych odpowiadają wybrane przez nas, w demokratycznych wyborach, gremia i osoby. Gminy, a bardziej precyzyjnie wójtowie, burmistrzowie, radni, nie tylko mogą, ale są zobowiązani, na mocy obowiązujących przepisów, do umożliwienia nam prowadzenia selektywnej zbiórki odpadów. Gminy określają rodzaj odzyskiwanych surowców i sposób ich odbioru. Jesteśmy zobowiązani wyodrębniać tylko te odpady, które mogą być w sposób zorganizowany od nas odebrane lub istnieją punkty zbierania określonych rodzajów odpadów.
Gminy powiatu szczycieńskiego w różny sposób określiły zasady segregacji odpadów. W mieście istnieje system zbierania odpadów opakowaniowych, zużytych baterii i przeterminowanych leków. Na mocy powszechnie obowiązującego prawa ustanowionego przez Sejm RP, zobowiązani jesteśmy do określonego postępowania z zużytym sprzętem elektrycznym i elektronicznym. Możemy go oddać w punktach handlowych w zamian za zakupiony nowy sprzęt lub oddać nieodpłatnie firmie wywożącej od nas zmieszane odpady komunalne. Zużyty sprzęt dostarczamy na własny koszt do siedziby firmy.
ZASADY SEGREGACJI
Celem przypomnienia, przedstawię kilka zasadniczych zasad segregacji odpadów obowiązującej w naszym mieście.
Do selektywnej zbiórki odpadów komunalnych przeznaczone są kolorowe pojemniki plastikowe typu “dzwon”, kolorowe worki plastikowe z napisem “Urząd Miejski w Szczytnie” oraz napisem określającym rodzaj wrzucanych surowców wtórnych:
1. Pojemniki i worki w kolorze zielonym z napisem “Szkło” przeznaczone są do gromadzenia odpadów ze szkła.
2. Pojemniki i worki w kolorze niebieskim z napisem “Papier” przeznaczone są do gromadzenia makulatury.
3. Pojemniki i worki w kolorze żółtym z napisem “Plastik”przeznaczone są do gromadzenia odpadów z tworzyw sztucznych.
4. Pojemniki w kolorze ciemny brąz z napisem “Baterie” przeznaczone sa do gromadzenia baterii. Pojemniki do zbiórki baterii ustawione zostały w większych punktach handlowych.
5. Pojemniki w kolorze czerwonym z napisem “Leki” przeznaczone są do gromadzenia przeterminowanych lekarstw. Pojemniki ustawione są we wszystkich aptekach.
Zebrane odpady są przewożone do stacji wtórnej segregacji, gdzie ręcznie zostają doczyszczane poprzez wybranie odpadów nieprzydatnych jako surowiec wtórny. Surowce są gromadzone do czasu zebrania odpowiedniej ilości: makulatura pod wiatą, pozostałe w boksach bez zadaszenia. Następnie, w zależności od możliwości zbytu, są dodatkowo segregowane na poszczególne rodzaje (np. wg koloru butelki PET) i poddane prasowaniu lub rozdrabnianiu.
EFEKTY SELEKCJI
W roku 2007 mieszkańcy miasta zebrali w sposób selektywny: makulatury - 121,3 ton, plastiku - 66,4 ton, szkła - 147,5 Mg, przeterminowanych leków – 0,4 ton, odpadów wielkogabarytowych – 25,0 ton, odpadów budowlanych – 60,0 ton oraz sprzętu elektronicznego i elektrycznego – 0,6 ton (dostarczonego firmie wywozowej). Zebrano w sumie 421,2 ton surowców wtórnych. Na składowisko Odpadów Komunalnych Linowo trafiło (tylko z terenu miasta), aż 8241 ton odpadów zmieszanych.
POTRZEBNA NOWA NIECKA
Mimo dość sprawnie działającego systemu, zebraliśmy tylko 5% surowców z całej masy wytworzonych przez nas odpadów. W szybkim tempie zapełnia się, wybudowana w roku 2005, niecka na składowisku odpadów. Zamiast więc poprawiać stan dróg i chodników, rozbudowywać sieć kanalizacji sanitarnej, władze miasta zmuszone będą do budowy nowej niecki. Jej stworzenie to koszt rzędu 3 milionów złotych. Porównajmy te wielkości. Określmy, co nam się lepiej opłaca. Segregować odpady w domu, czy przeznaczać w budżecie miasta kolejne środki na rozbudowę składowiska. Środki w budżecie pochodzą przecież z naszych opłat i podatków. Są to więc nasze środki i nie powinniśmy ich „lekką ręką” wydawać.
Ryszard Jerosz/Fot. archiwum