ENERGIA Z WĘGLA
W poprzednich publikacjach, omawiając poszczególne tematy, wspominałem również o możliwościach wykorzystania energii odnawialnej w Polsce. W tym artykule zajmę się przyszłością. Tym, co nas czeka w najbliższych 10 latach, w świetle nowych uregulowań prawnych Unii Europejskiej.
W Polsce głównym źródłem energii jest węgiel kamienny i brunatny. Około 70% całej produkcji energii, zarówno cieplnej jak i elektrycznej jest oparte na tym surowcu. Natomiast energia elektryczna aż w 93% produkowana jest przy użyciu węgla. Podobna sytuacja istnieje w RPA i Chinach. W krajach zachodnioeuropejskich jedynie niecałe 20% energii produkuje się z węgla.
Niestety, tak duże uzależnienie sektora energetycznego w naszym kraju od węgla przyczynia się także do ogromnych emisji CO2. Na liście trzydziestu unijnych elektrowni emitujących największe ilości dwutlenku węgla, znalazło się aż 5 polskich zakładów, w tym Elektrownia Bełchatów S.A. zasilająca 1/5 Polski w energię elektryczną. Udział odnawialnych źródeł w końcowym zużyciu energii wyniósł w roku 2005 - 7,2%. Daje to nam 13. miejsce wśród krajów UE. Niemcy, w tym rankingu znalazły się dopiero na 16. miejscu przy udziale 5,8%, a Wielka Brytania na przedostatnim (1,3%). Największy udział energii ze źródeł odnawialnych w końcowym zużyciu energii posiada Szwecja (39,8%).
PROMOCJA ŹRÓDEŁ ODNAWIALNYCH
W dniu 25 czerwca 2009 r., a więc kilka dni temu, weszły w życie przepisy dyrektywy Unii Europejskiej w sprawie promowania stosowania energii ze źródeł odnawialnych. Według niej, energią ze źródeł odnawialnych jest energia uzyskana ze źródeł niekopalnych, a mianowicie: energia wiatru, promieniowania słonecznego, aerotermalna (energia magazynowana w postaci ciepła w powietrzu), geotermalna (energia składowana w postaci ciepła pod powierzchnią ziemi), hydrotermalna (energia składowana w postaci ciepła w wodach powierzchniowych), energia oceanów, hydroenergia; energia pozyskiwana z biomasy i gazu pochodzącego z wysypisk śmieci, oczyszczalni ścieków i ze źródeł biologicznych (biogaz). Na uwagę zasługują wprowadzone dwa nowe pojęcia energii powstającej z biomasy. Są to „biopłyny” oraz „biopaliwa”.
DOPŁYWY I BIOPALIWA
Przez „biopłyny” rozumie się ciekłe paliwa dla celów energetycznych, innych niż w transporcie, w tym do wytwarzania energii elektrycznej oraz energii ciepła i chłodu, natomiast „biopaliwa” oznaczają ciekłe lub gazowe paliwa do transportu, produkowane z biomasy. Niezależnie od tego, czy surowce były uprawiane na terenie Wspólnoty, czy poza jej terytorium, energię z biopaliwa i biopłynów można zaliczyć do odnawialnych źródeł tylko wtedy, gdy spełni kryteria zrównoważonego rozwoju. Cóż to oznacza? Otóż surowce do ich wytworzenia (biomasa) nie mogą być wyprodukowane z surowców uzyskanych z terenów o wysokiej wartości bioróżnorodności, czyli terenów, które w styczniu 2008 r. lub później (niezależnie, czy posiadają go nadal) posiadały status:
a) lasów pierwotnych i innych gruntów zalesionych (lasy i inne grunty zalesione z gatunkami rodzimymi, gdzie nie istnieją wyraźne widoczne ślady działalności człowieka, a procesy ekologiczne nie zostały w istotny sposób zaburzone),
b) obszarów wyznaczonych do:
- celów ochrony przyrody na mocy prawa lub przez właściwy organ,
- ochrony rzadkich, zagrożonych ekosystemów lub gatunków.
c) naturalnych obszarów trawiastych lub nienaturalnych spełniających określone kryteria.
OGRANICZENIA I WYMAGANIA
Uprawa roślin energetycznych musi być prowadzona z zachowaniem określonych zasad ustanowionych innymi dyrektywami, m. innymi dyrektywy w sprawie ochrony dzikiego ptactwa, ochrony wód podziemnych przed zanieczyszczeniami, czy też dyrektywy dotyczącej ochrony gleb. Bardzo dużo ograniczeń i wymagań!
Do roku 2020 Polska musi zwiększyć do 15%, udział energii elektrycznej wytwarzanej ze źródeł odnawialnych. Jeśli nie osiągniemy tego poziomu, nasz kraj będzie musiał kupować tak zwane „zielone certyfikaty” od krajów mających nadwyżki w produkcji energii odnawialnej.
W całej Unii Europejskiej do 2020 roku ilość energii ze źródeł odnawialnych ma wzrosnąć do 20%.
Krajowe regulacje przewidują, że w latach 2010 – 2014 udział odnawialnych źródeł energii w całkowitym jej zużyciu ma wynosić nieco ponad 10%. Z uwagi na przyjęcie przez Komisję Europejską nowej Dyrektywy, konieczne będzie dostosowanie regulacji krajowych do nowych celów unijnych. To jednak początek drogi, ponieważ zrealizowanie zakładanych celów wymaga całego szeregu zmian prawnych, które ułatwią produkcję energii ze źródeł odnawialnych w Polsce.
AKCENT NA WIATR I BIOGAZ
Unia Europejska pozostawia krajom członkowskim swobodę wyboru technologii, prowadzących do osiągnięcia zakładanego udziału energii odnawialnej. Według ekspertów, w Polsce zdecydowanie największy potencjał rozwoju posiada energetyka oparta o biogaz i wiatr. W przypadku energetyki wodnej, która posiada obecnie największy udział w produkcji energii ze źródeł odnawialnych w Polsce, potencjał rozwoju jest umiarkowany, a w przypadku dużych elektrowni wodnych, niewielki.
Na wsparcie przemysłu produkującego urządzenia na potrzeby branży odnawialnych źródeł energii przeznaczono w latach 2007-2013 ponad 91 mln euro. Pieniądze te są dostępne w ramach programu Infrastruktura i Środowisko, a dokładnie w ramach Działania 10.3 Rozwój przemysłu dla odnawialnych źródeł energii. Unijne dotacje w ramach tego działania będą mogli uzyskać przedsiębiorcy, którzy chcą budować nowoczesne linie technologiczne, wytwarzające urządzenia do produkcji energii elektrycznej i cieplnej ze źródeł odnawialnych oraz biopaliw i biokomponentów. Inwestorzy będą mogli także sfinansować budowę zakładów produkujących urządzenia do wytwarzania energii elektrycznej z wiatru, wody, biogazu i biomasy lub energii cieplnej przy wykorzystaniu energii słonecznej, geotermalnej lub biomasy.
Aby móc ubiegać się o dotacje w ramach Działania 10.3, wartość projektu musi przekraczać 20 mln zł. Maksymalna wartość dofinansowania wynosi 30 proc. wydatków kwalifikowanych, ale nie więcej niż 30 mln zł.
- Odnawialne źródła energii stają się coraz ważniejszym elementem bilansu energetycznego UE. Najwyższy czas, aby i Polska zaczęła je traktować na równi z tradycyjnymi nośnikami – powiedział wicepremier, minister gospodarki Waldemar Pawlak podczas konferencji „Energetyka odnawialna w UE i w Polsce w perspektywie 2020 r.”, która odbyła się 25 lutego br.
Ryszard Jerosz, fot. internet