Przyszłą granicę polsko radziecką w Prusach Wschodnich Stalin kształtował samodzielnie, za pomocą faktów dokonanych. Jesienią 1945 roku ZSRR jednostronnie przesunął granice obwodu kaliningradzkiego o kilkanaście kilometrów na południe. Na nic zdały się protesty polskich organów administracji, które ostatecznie musiały opuścić tereny zajęte przez Sowietów. Przedstawia to książka Zbigniewa Kudrzyckiego opisująca kulisy ustalenia obecnej granicy między Warmią i Mazurami a obwodem kaliningradzkim.
Przekazanie władzy
W maju, czerwcu i lipcu 1945 roku w poszczególnych miastach powiatowych Prus Wschodnich odbywało się przekazywanie władzy polskim organom administracyjnym przez radzieckich komendantów. Sowieci przekazywali tereny położone w granicach określonych w tajnym postanowieniu Państwowego Komitetu Obrony ZSRR z dnia 20 lutego 1945 roku, o którym mowa była w poprzednim artykule. W Szczytnie przekazanie władzy nad powiatem odbyło się 22 maja 1945 r. o godz. 16.00. Na dziedzińcu ratusza w obecności zgromadzonej ludności i oficerów z dowództwa 3. Frontu Białoruskiego radziecki pułkownik Romanienko przekazał władzę cywilną nad powiatem staroście Walterowi Późnemu. Następnie odbyło się z tej okazji specjalne przyjęcie dla radzieckich gości. Podobnie działo się i w innych miastach Prus Wschodnich, mających przypaść Polsce. 27 czerwca 1945 r. odbyło się także uroczyste przekazanie terenu powiatu Pruska Iławka staroście Piotrowi Gagatce i wicestaroście Sobolewskiemu przez oficerów 3. Frontu Białoruskiego: komendanta Pruskiej Iławki majora gwardii Małachowa, zastępcy komendanta ds. politycznych kapitana Gołowatego i zastępcy komendanta ds. gospodarczych starszego lejtnanta Sirotina. W akcie zdawczo odbiorczym tego powiatu granica polsko radziecka przebiegała 1 kilometr na północ od Pruskiej Iławki. W powiecie gierdawskim przekazanie władzy administracyjnej odbyło się 15 lipca 1945 r., tutaj przekazano władzom polskim wiele wsi z miastem Nordenbork, ale bez samych Gierdaw. Z przejęciem i obsadzeniem powiatu Święta Siekierka polskie władze miały pewien problem, więc wsie na południe od tego miasta włączono na razie do powiatu braniewskiego.