W odróżnieniu od bardzo bogatej oprawy Pierwszych Komunii Świętych, z dużo mniejszym zaangażowaniem rodzin i kandydatów spotyka się Bierzmowanie. Odbywa się ono w wiosenne dni także w kościołach naszego powiatu. W tym roku Bierzmowanie przyjęły już 373 osoby w parafiach: św. Brata Alberta, Wniebowzięcia NMP, Chrystusa Króla i św. Jana Nepomucena w Wielbarku.
Czym jest i po co jest ten sakrament?
Znaczenie Bierzmowania
Nazwy, jakie nadawano mu w historii, np.: nałożenie rąk, naznaczenie, namaszczenie, opieczętowanie, udoskonalenie, wskazują na rozwój rozumienia tego znaku. Dziś definiuje się je jako umocnienie łaski Bożej darowanej w Chrzcie Św., uzupełnienie Chrztu. Dlatego Bierzmowanie poprzedza odnowienie przyrzeczeń chrzcielnych (przez wyrzeczenie się zła i wyznanie wiary). Poza tym oba te sakramenty są niepowtarzalne.
Skutkiem Bierzmowania jest umocnienie katolika do mężnego wyznawania wiary, obrony wiary i odpowiedzialnego życia według jej zasad. Fakt, że Bierzmowania udziela biskup lub jego delegat przy pomocy oleju Krzyżma (mieszaniny oleju z oliwek i wonnego balsamu) konsekrowanego w Wielki Czwartek przez biskupów i licznych kapłanów w katedrze, oznacza ściślejszą więź bierzmowanego z Kościołem.
Współcześnie Bierzmowanie wymagane jest od chrzestnych, świadków Bierzmowania, wstępujących do zakonu, mających przyjąć kapłaństwo lub małżeństwo.
Kto i jak bierzmuje?
Ducha Świętego na początku przekazywali Apostołowie, współpracownicy, a później ich następcy - czyli biskupi. Są oni zwyczajnymi szafarzami tego sakramentu; upoważnieni przez biskupów kapłani-prezbiterzy są nadzwyczajnymi.
Jeszcze do VI w. w całym chrześcijaństwie Bierzmowania udzielano bezpośrednio po Chrzcie. Ówczesny krótki obrzęd składał się z modlitwy i nałożenia rąk na głowę nowo ochrzczonego (jak to ukazuje księga Dziejów Apostolskich).
Od III w. dodano znak krzyża i namaszczenie olejem na czole. W średniowieczu zachodnia liturgia Bierzmowania oddzielona od Chrztu (na Wschodzie do dziś łączy się oba sakramenty) została nieco wydłużona o wprowadzenie i uroczyste błogosławieństwo.
W XII w. pojawiła się formuła słowna towarzysząca gestom szafarza. Zastąpiono ją nową dopiero w 1971 r. Brzmi ona następująco: "[Imię], przyjmij znamię daru Ducha Świętego", na co bierzmowany odpowiada: "Amen!".
Kogo można bierzmować?
Na proboszczach i rodzicach ciąży obowiązek dobrego przygotowania i doprowadzenia dzieci do Bierzmowania, a na biskupach - udzielania go tym, którzy rozumnie i należycie o to proszą. Dlatego kandydata do Bierzmowania, koniecznie ochrzczonego, należy odpowiednio pouczyć (katecheza szkolna, przyparafialna lub inna), a on sam musi być dysponowany duchowo, czyli mieć pragnienie przyjęcia daru Ducha Świętego i być wolny od grzechu ciężkiego lub jakiejkolwiek kary kościelnej.
Od XIII w. wymagano osiągnięcia przez dziecko 7 lat potrzebnych do zrozumienia prawd wiary i pozwalających odbyć spowiedź, przyjąć Komunię św. czy Bierzmowanie. Pięćset lat później granica wiekowa przesunęła się w górę, jednak w poszczególnych krajach ustala ją miejscowa konferencja episkopatu lub poszczególni ordynariusze dla swoich wiernych. Przykładowo: w Archidiecezji Warmińskiej do Bierzmowania przystępują głównie uczniowie trzecich klas gimnazjum, w sąsiedniej Diecezji Elbląskiej - o rok starsi. Z kolei Karol Wojtyła przyjął Bierzmowanie na kilkanaście dni przed swymi 18. urodzinami, a pisząca te słowa - mając blisko 19 lat.
Jeśli chrzczona jest osoba dorosła lub nastoletnia, zwykle od razu się ją bierzmuje, a następnie po raz pierwszy udziela Komunii Świętej. Bierzmować można także chorych, niebierzmowanych dotąd chrześcijan, nawet małe dzieci, jeśli grozi im niebezpieczeństwo śmierci. W tych dwu przypadkach szafarzem sakramentu nie musi być biskup, lecz każdy inny kapłan, który posiada biskupie pozwolenie.
Iwona Lipka
2005.04.27