UNIKATOWY DRZEWOSTAN
Miejscowość Spychowo, znajdująca się w gminie Świętajno nosiła nazwę „Pupy”. Nazwa została zmieniona w 1959 r. na wniosek mieszkańców. Oryginalny, historyczny termin „Pupy” pozostał jednak w nazwie rezerwatu przyrody, utworzonego w celu ochrony starodrzewia mieszanego, składającego się głównie ze świerka, sosny, dębu i buku. Około 30% powierzchni rezerwatu „Pupy” stanowi drzewostan w wieku powyżej 100 lat, a niektóre fragmenty liczą około 250 lat. Podlegający ochronie drzewostan mieszany występuje tu poza granicą swego naturalnego zasięgu.
DLA CELÓW BADAWCZYCH
Świerk, sosna, dąb i buk są to gatunki powszechnie występujące w krajobrazie ziemi mazurskiej. Dlaczego więc prowadzono ograniczenia w korzystaniu z tego terenu? Jeden rezerwat w powiecie zupełnie by wystarczał. Oczywiście jest w tym część prawdy, ale nie do końca. Główny składnik naszych lasów stanowi sosna. Jednorodne lasy sosnowe nie stanowią naturalnego siedliska leśnego występującego na Mazurach. W przeszłości nasze tereny zajęte były głownie przez lasy mieszane. Odtworzenie naturalnego siedliska leśnego to nie tylko posadzenie odpowiednich gatunków drzew. Las to nie tylko drzewa, lecz różnorodny mechanizm powiązań, zależności między poszczególnymi mikroorganizmami, grzybami, mchami, porostami, krzewami i drzewami. Aby wzajemne powiązania odtworzyć, należy poznać w jaki sposób organizmy oddziałują na siebie. Przede wszystkim celowi naukowemu służy pozostawienie pod ochroną, fragmentu naturalnego środowiska leśnego. Rezerwat „Pupy” wskazuje, jak taki obszar może służyć celom poznawczym, badawczym. W 2006 roku Nadleśnictwo Spychowo utworzyło ścieżkę edukacyjną „Rezerwat Pupy”. Cała trasa obiektu prowadzi wąską, ledwo widoczną ścieżką. Przeznaczona jest raczej dla małych grup. Przebiega wnętrzem lasu po trudnym terenie, liczy 2 km długości.
LEŚNY KOMPLEKS PROMOCYJNY
W 2002 roku powołano Leśny Kompleks Promocyjny „Lasy Mazurskie”, rozciągający się od Mrągowa na północy, Orzysza i Białej Piskiej na wschodzie, Kolna i Myszyńca na południu, do Szczytna i Biskupca na zachodzie. Z terenu powiatu szczycieńskiego całe Nadleśnictwo Spychowo wchodzi w jego skład. Leśny Kompleks Promocyjny służy popularyzacji w społeczeństwie wiedzy o gospodarce i przyrodzie leśnej oraz wdrażaniu w lasach gospodarki prowadzonej na podstawach ekologicznych. W skład tego obszaru wchodzą tereny o szczególnym znaczeniu naukowym i badawczym. Na jego obszarze prowadzone są interdyscyplinarne badania. Ich wyniki pozwalają na doskonalenie metod gospodarowania w lesie i określenie granic ingerencji gospodarczej w leśną przyrodę. LKP „Lasy Mazurskie” jest największym tego typu obiektem w Polsce. Zajmuje powierzchnię 118 216 ha.
LEŚNY OŚRODEK EDUKACJI EKOLOGICZNEJ
Na uwagę zasługuje powołany w Spychowie w roku 1999, obecnie działający w ramach LKP „Lasy Mazurskie”, Leśny Ośrodek Edukacji Ekologicznej. Jest on doskonałym punktem skąd można rozpocząć poznawanie niezwykle bogatych przyrodniczo terenów Puszczy Piskiej. Wokół Ośrodka powstał cały zespół edukacyjny, który tworzą: oddzielny budynek Muzeum Leśnego, amfiteatr na 800 osób z zadaszoną sceną, leśna ścieżka dydaktyczna „Niedźwiedzi Kąt”.
Ścieżka edukacyjna „Niedźwiedzi Kąt” o długości 3,5 km ma swój początek przy siedzibie Nadleśnictwa Spychowo, nad Jeziorem Spychowskim. Prowadzi przez pobliski las do malowniczego śródleśnego jeziora Cichego, ukazując po drodze różnorodne siedliska leśne.
CZY BĘDZIE PARK NARODOWY?
Na terenie LKP funkcjonuje jeden z większych parków krajobrazowych. Mazurski Park Krajobrazowy został powołany w 1977 r. w celu zabezpieczenia i ochrony wybitnych wartości środowiska przyrodniczego Pojezierza Mazurskiego. Walory parku stanowi rzeźba powierzchni ziemi, bogactwo i piękno świata roślin i zwierząt. Od wielu już lat ekolodzy ubiegają się o przekształcenie Mazurskiego Parku Krajobrazowego w park narodowy. Obejmowałaby on: rzekę Krutynię, jeziora Nidzkie i Łuknajno. Plany zakładają dwie wersje obszarowe: mniejsza ma obejmować 34,5 tys. ha, większa – 39,5 tys. ha.
Ryszard Jerosz