1 września 1939 roku 7 – letni Jerzy Lanc junior miał po raz pierwszy iść do polskiej szkoły. Wybuch wojny sprawił, że rozpoczął naukę w szkole niemieckiej. Cała rodzina po przegranej przez Niemcy wojnie musiała wyjechać z Polski. Nikogo nie interesował fakt, że ojciec rodziny stracił życie, czuwając nad krzewieniem polskości.
Czas wojny
Starszy syn Jerzego Lanca, Bogusław zaczął uczęszczać do polskiej szkoły w Szklarce w 1936 roku. Młodszy, Jerzy junior, miał pierwszy raz pójść do szkoły 1 września 1939 roku. Nie zdążył. Rozpoczęła się II wojna światowa, która zmusiła Lanców, tak jak tysiące innych rodzin, do opuszczenia swojego domu i rozpoczęcia życia przesiedleńców. Jerzy Lanc junior zaczął swoją naukę w czasie okupacji, ale już w szkole niemieckiej. Niemieckie pochodzenie rodziny matki dało Lancom względnie bezpieczne życie w czasie wojny, ale brat Anny Ernestyny Lanc, który prowadził gospodarstwo rolne dające utrzymanie całej rodzinie, musiał iść do niemieckiego wojska. Walczył na froncie wschodnim i trafił do niewoli. Przeżył. Po wojnie wrócił i zamieszkał w Zachodnich Niemczech. Anna Ernestyna Lanc w czasie wojny pracowała w Kasie Chorych w Ostrowiu Wielkopolskim. Miała tam mieszkanie, podczas gdy jej matka dopilnowywała gospodarstwa w Szklarce. Jednak z czasem sowiecki front zaczął się zbliżać. Rodzinę Lanców potraktowano jak zwykłych Niemców, mimo zasług Jerzego Lanca dla polskości.
Ucieczka i przesiedlenie
Po rozpoczęciu wielkiej ofensywy sowieckiej w styczniu 1945 roku rodzina Lanców zaczęła ucieczkę na zachód. Jednak szybkość działań wojsk radzieckich spowodowała, że w krótkim czasie znaleźli się po sowieckiej stronie frontu. Musieli wrócić do Szklarki Śląskiej. Po zakończeniu działań wojennych Lancowie zostali jako Niemcy zakwalifikowani do przesiedlenia na zachód. Do wywózki doszło pod koniec maja 1946 roku. Najpierw znaleźli się pod Hanowerem. Tam mieszkali między innymi w obozie przejściowym. W 1949 roku, 20 – letni już Bogusław Lanc przeprowadził się do Kolonii. Mieszkała tam od lat dwudziestych XX wieku bliska rodzina i to ona stanowiła punkt zaczepienia dla przesiedlonego młodzieńca. Za Bogusławem do Kolonii przeprowadziła się w 1951 roku reszta rodziny Lanców oraz matka i brat Anny Ernestyny.
Portret męża
W 1959 roku Bogusław Lanc ożenił się z pochodzącą ze Śląska Eleonorą, która dopiero w 1957 roku wyemigrowała z Polski. Stąd bardzo dobrze mówi po polsku i służy rodzinie Lanców za tłumacza w ich podróżach po Polsce. Młodszy Jerzy ożenił się w 1965 roku z Bawarką. Wszyscy mieszkali jednak dalej w Kolonii, a konkretnie w miejscowościach położonych na jej przedmieściach. W 1961 roku zmarła babka Bogusława i Jerzego. Sama Anna Ernestyna Lanc zmarła w 1971 roku. Przez ostatnie dwa lata życia mieszkała u Bogusława. Po zakończeniu wojny w zasadzie już nigdzie nie pracowała i pomagała dzieciom w prowadzeniu domu i w wychowywaniu swoich wnuków. Nigdy nie wyszła powtórnie za mąż. Do śmierci na jej biurku stał portret Jerzego Lanca. Uważała go za miłość swego życia.
Sławomir Ambroziak
cdn.