Na przełomie XIV i XV w. położony w centralnym punkcie wielkich dóbr ziemskich Rańsk stał się wkrótce „małą metropolią” dla okolicznych wiosek i folwarków.
CZASY KRZYŻACKIE
Bogaci, obdarowani swego czasu przez Zakon Krzyżacki rycerze, wielcy właściciele ziemscy, z chwilą, gdy poczuli swoją siłę, zaczęli prowadzić politykę na własną rękę. Nie zawsze było to zgodne z interesem wojowniczego Zakonu, który był skłócony ze wszystkimi sąsiadami. Według prawa magdeburskiego, Zakon pozostawał prawnym właścicielem ziemi. Przywilej nadania na prawie magdeburskim stanowił, że jeżeli właścicielowi majątku rodziły się same córki, to majątek po jego śmierci ponownie stawał się własnością Zakonu.
Po wojnie trzynastoletniej, która wybuchła w 1454 r., szlachta i miasta pruskie poddały się pod władzę Kazimierza Jagiellończyka. Wówczas dobra rańskie zmieniły właściciela. Zgodnie z wolą wielkiego mistrza Heinricha von Plauena, stały się własnością Michaela Kuchmeistera von Sternberga. Nowy właściciel pobudował kościół w Rańsku i wzniósł dla siebie okazały pałac. Dzisiaj po pałacu została jedynie mała kolumienka stojąca przy bramie wjazdowej.
NAJAZD TATARÓW
Długie lata pokoju, trwające w Prusach, gdy należały one jako lenno do Rzeczpospolitej, przyniosły rozkwit gospodarki i wzrost dobrobytu.