POLACY, NIEMCY I PRUSOWIE

Trelkowo było zamieszkane już w pradziejach. W okresie międzywojennym odkryto tu dwa kamienne groby skrzynkowe z neolitu. Jeden z nich znaleziony został na polu Michaela Glassa. Grób ten w 1927 r. został na skutek niewiedzy gospodarza w sporej mierze zniszczony. Przebadał go w 1931 r. Hans Tiska, który znalazł w nim 9 glinianych naczyń, 2 siekierki krzemienne i pozostałości paciorków z bursztynu. W drugim grobie odkryto tylko 5 naczyń.

Trelkowo lokował w 1391 r. komtur elbląski Zygfryd Walpot von Bassenheim. W przywileju lokacyjnym zapisano, że ludność  niemiecka, w odróżnieniu od pruskiej i polskiej, cieszyła się większą swobodą. Podlegała sądom (niższym) sołtysa. Natomiast sąd nad Prusami i Polakami zastrzegał sobie Zakon Krzyżacki. Sołtys dostawał 1/3 opłat sądowych.

Lokatorami Trelkowa byli osadnicy z Mazowsza: Stanisław i Mateusz. Trelkowo otrzymało 64 łany, z czego 4 przeznaczono dla kościoła a 6 dla sołtysa. Polska nazwa wsi wywodzi się od odnotowanego w 1426 r. słowa „Trilkow,” niemiecka nazwa „Gross Schöndamerau” oznacza dużą, piękną dąbrowę, czyli piękny dębowy las, w swojej głównej części również miała polskie pochodzenie.

Z dokumentu lokacyjnego wynika, że wśród pierwszych osadników byli tu Polacy, Niemcy i Prusowie.