KRÓL MAZURSKI

Historia Mazurskiego Uniwersytetu Ludowego wiąże się nierozerwalnie z osobą Karola Małłka, jednego z najbardziej znanych działaczy mazurskich, którego nazwano „Królem Mazurskim”. Po wojnie Karol Małłek był między innymi: prezesem Mazurskiego Instytutu Naukowego i radnym Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie.

Stopniowo odsuwany od stanowisk postanowił objąć kierownictwo w jednym z uniwersytetów ludowych, który trzeba było jednak dopiero zorganizować. Z dniem 4 sierpnia 1945 r. przestał pełnić funkcję przewodniczącego Powiatowej Rady Narodowej w Działdowie. Udał się do Sopotu, gdzie przeszedł czternastodniowy kurs dla dyrektorów uniwersytetów ludowych. Po powrocie z Sopotu wyjechał na konsultacje w sprawie organizacji uniwersytetu ludowego do Olsztyna. W kuratorium poradzono mu, by szukał ośrodka w powiecie szczycieńskim, posiadającym największe tradycje w walce o polskość Mazur, starostą którego był pochodzący z Dębowca Walter Późny.

W PASYMIU

Z Olsztyna K. Małłek wyruszył na poszukiwanie odpowiedniego miejsca. W Pasymiu burmistrz Stanisław Staniszewski zachęcał go do objęcia jednego z miejskich hoteli. Małłek zdecydował się jednak na budynek szkoły podstawowej. Na dworcu spotkał młodego Mazura Joachima Turowskiego, przy pomocy którego rozpoczął werbowanie chętnych do nauki. Z Pasymia wrócił do Działdowa i zaczął przygotowywać się wraz z rodziną do przeprowadzki. W nocy poprzedzającej wyjazd Urząd Bezpieczeństwa urządził jeszcze rodzinie Małłków „pożegnanie”.