Z BRODNICY DO SZCZYTNA

Antoni Gąsiorowski urodził się w połowie 1821 r. w Brodnicy i był katolikiem. Uczył się drukarstwa u Walentego Stefańskiego w Poznaniu. W miejscu tym zetknął się z radykalno-demokratycznymi ideami. Jego szef był organizatorem Związku Plebejuszy - organizacji, która nawoływała do ludowego powstania (w celu odzyskania niepodległości przez Polskę), zniesienia własności prywatnej na czas powstania, zniesienia podziału stanowego i sprawiedliwego podziału dóbr. Jeszcze przed rozbiciem w 1845 r. przez policję pruską organizacji Stefańskiego Gąsiorowski przeniósł się do Torunia.

O Antonim Gąsiorowskim i Kurku Mazurskim
Winieta „Kurka Mazurskiego”. Z dwoma egzemplarzami tego pisma zapoznać się można dzięki cyfrowym zasobom Biblioteki Jagiellońskiej

W 1847 r. wrócił do rodzinnego miasta, gdzie otworzył małą drukarnię. Jednak nie odniósł w nim sukcesu i przeniósł się w czerwcu 1848 r. do małego w porównaniu z Brodnicą Szczytna. Szczytno liczyło wówczas zaledwie 1561 mieszkańców. Powiat szczycieński zamieszkiwało natomiast 42827 mieszkańców, z czego 5581 uważano za Niemców. W takim środowisku Gąsiorowski zaczął od 1 lipca 1848 r. redagować i wydawać powiatowy tygodnik urzędowy. Nasycił go treściami demokratycznymi. Pod jego redakcją pojawiło się też w tygodniku więcej języka polskiego. Gąsiorowski prowadził również w Szczytnie księgarnię i wypożyczalnię książek, był członkiem straży miejskiej i bractwa kurkowego. Jednak przede wszystkim był sekretarzem i prawdopodobnie jednym z założycieli szczycieńskiego klubu konstytucyjnego. Pozwolił sobie nawet zamieścić w jednym z tygodników ogłoszenie o powstaniu klubu w języku polskim i niemieckim, za co spotkały go ze strony starosty nieprzyjemności.

POCZĄTKI „KURKA”

Pasją Gąsiorowskiego było wydawanie czasopism zarówno w języku niemieckim jak i polskim, jednak żadnemu z nich nie było dane osiągnąć sukcesu, a liczne próby ich wydawania szybko kończyły się klapą i narażały go na ciągłe straty materialne. 1 sierpnia 1848 r. ukazało się pierwsze w Szczytnie pismo nieurzędowe – „Ortelsburger Anzeiger für Stadt und Land”, będące organem lokalnego klubu konstytucyjnego. Gąsiorowski planował również wydawanie podobnego pisma w języku polskim pod nazwą „Przyjaciel Mazurów, albo Gazeta Mazursko-polska”. Jednak to przedsięwzięcie nie powiodło się. Od 1 kwietnia 1849 r. Gąsiorowski zaczął wydawać „Kurka Mazurskiego”, tym razem dwujęzyczne pismo, będące również organem klubu konstytucyjnego.

 

 

Aby zapoznać się z pełną treścią artykułu zachęcamy
do wykupienia e-prenumeraty.