Dwa tygodnie temu miało miejsce ważne wydarzenie związane z miejscowością Dąbrowy, jej historią i wyjątkową kulturą. Swoją premierę miała płyta „Muzyka Źródeł vol. 34 – Waleria Żarnoch” przygotowana przez Radiowe Centrum Kultury Ludowej w cyklu Muzyka Źródeł, wydana nakładem Agencji Muzycznej Polskiego Radia.
Waleria Żarnoch (z domu Markwas) była jedną z wyjątkowych postaci, jakie zapisały się w historii Dąbrów. Żyła w latach 1908-1988 i przez całe swoje życie związana była z tą miejscowością.
Zasłynęła jako wybitna propagatorka kultury kurpiowskiej. Od najmłodszych lat zajmowała się śpiewem, pisaniem wierszy i tańcem. Była też wspaniałą gawędziarką znającą wiele opowiadań, legend, przysłów, humoresek.
W 1929 r. utworzyła w Dąbrowach zespół śpiewaczy „Dąbrozianka”, który reaktywowała w 1946 r. Zespół występował w Warszawie, wielu miastach Mazowsza, Warmii i Mazur i wielokrotnie reprezentował województwo olsztyńskie na różnych imprezach folklorystycznych regionalnych i ogólnopolskich (Olsztyn, Warszawa, Koszalin, Szczytno, Reszel, Kolno, Biskupiec).
Waleria Żarnoch, kierując zespołem, zadbała także o skompletowanie regionalnych strojów i atrybutów do przedstawień. Sama była zdolną hafciarką, wycinankarką, umiała robić pająki, palmy wielkanocne, malować pisanki. Przyswajała teksty starych kurpiowskich pieśni śpiewanych na różnych uroczystościach. Zaczęła je spisywać, dzięki czemu powstał zbiór liczący ponad 800 utworów. Za swoją działalność otrzymała wiele odznaczeń i nagród, m.in. odznakę „Zasłużony dla Warmii i Mazur” (1972 r.), nagrodę im. Oskara Kolberga za zasługi dla kultury ludowej w kategorii pisarstwa ludowego i w dziedzinie plastyki, rękodzieła (1978 r.), Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (1984 r.).
Redaktorzy Polskiego Radia Marian i Jadwiga Sobiescy odwiedzali Walerię Żarnoch od jesieni 1975 roku, uwieczniając na taśmach część jej repertuaru, liczącego co najmniej 300 pieśni, które trafiły do zbiorów Państwowego Instytutu Sztuki PAN. W Archiwum Polskiego Radia znajduje się ponad 100 nagrań artystki (jako solistki oraz członkini i śpiewaczki kapel z Dąbrów), pochodzących z lat 70. XX wieku. Obszerny zbiór to rozmowy z Walerią Żarnoch oraz wywiady na temat wiejskich obrzędów.
Magdalena Tejchma i Kuba Borysiak z Radiowego Centrum Kultury Ludowej, dokonali selekcji utworów i rozmów jakie znajdują się w Archiwum Polskiego Radia. Zebrane na płycie nagrania obejmują pieśni leśne, obyczajowe, miłosne, dziecięce i najcenniejszy zbiór pieśni związanych z weselem. Album dopełnia bogato ilustrowana książeczka, zawierająca niepublikowane wcześniej fotografie z archiwum rodzinnego Walerii Żarnoch oraz ze zbiorów profesora Piotra Dahliga, autora merytorycznego tekstu do publikacji.
(kee),
Kurpiowskie Pogranicze Fb
Źródła:
https://sklep.polskieradio.pl/.../Muzyka-Zrodel-vol.../1332 - pod tym linkiem można dokonać zakupu płyty;
https://www.nagrodakolberg.pl/laureaci-waleria_zarnoch - /red. A. Z.-W./ Marian Pokropek/.
Źródło zdjęcia: P.N., Waleria Żarnochowa. Ludowa artystka, [Olsztyn, Stowarzyszenie Społeczno-Kulturalne „Pojezierze”, b.r.] ze strony http://leksykonkultury.ceik.eu/index.../Waleria_%C5%BBarnoch