W tym tygodniu przybliżamy dzieje Bartnej Strony od połowy XIX w. aż po czasy powojenne.
SZKOŁA
W połowie XIX w. w Bartnej Stronie działała szkoła dwuklasowa. W 1865 r. pracowało w niej trzech nauczycieli i uczyło się 300 dzieci. W 1877 r. szkoła posiadała dwa budynki i 44 mórg ziemi. Od tego też roku pracował w niej czwarty nauczyciel. W 1881 r. zatrudniono piątego nauczyciela. Do szkoły tej uczęszczały również dzieci z Fiugat, wolnizny urzędowej i majątku Korpele. W 1913 r. Szczytno przejęło szkołę w Bartnej Stronie i prowadziło ją dalej jako drugą szkołę miejską. W 1920 r. przekształcono ją w szkołę dla chłopców. Przed I wojną światową działało tu też przedszkole, do którego chodziło około 120 dzieci, w tym 6 katolickich i 6 sekciarskich. Wyszkolonej opiekunce w opiece nad tymi dziećmi pomagały dwie ochotniczki z Ojczyźnianego Związku Kobiet.
GRZESZY W BIEDZIE I BRUDZIE
W latach 60. XIX w. duchowny z głębi Niemiec, który wizytował Mazury stwierdził, że Bartna Strona grzeszy w biedzie i brudzie, jest przepełniona proletariatem, stała się miejscem zbornym dla rozwiązłych kobiet i tym podobnej hołoty.